Średniowiecze

Średniowiecze to epoka, której nazwa pochodzi z łaciny (media aetas, medium aevum) i oznacza "wiek średni". Została ona nadana przez papieża Giovanniego de Bussisako w XV wieku, jako określenie epoki oddzielającej starożytność od renesansu. Jednocześnie średniowiecze uznano za okres upadku kultury antycznej, a więc nazwa "wiek średni" dotyczy także oceny średniowiecza jako czasów upadku kultury wysokiej. Jednoznacznie negatywna ocena panowała aż do XIX wieku. Dziś traktujemy ten okres jako istotne podwaliny pod rodzącą się literaturę narodową.

Średniowiecze trwało w Europie od V do XV wieku, daty graniczne wyznaczające jego początek i koniec to:

W Europie:

Początek:

• 313r. - zgoda na wyznawanie chrześcijaństwa udzielona przez Konstantyna Wielkiego
• 476r. - upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego

Koniec:

• 1450 r. - wynalezienie druku przez Johanesa Gutenberga
• 1453 r. - upadek Konstantynopola
• 1492 r. - okrycie Ameryki w przez Krzysztofa Kolumba

W Polsce:

Początek:

• 966 r. - przyjęcie chrztu przez Mieszka I

Koniec:

• 1474 r. - w Polsce ukazuje się pierwszy druk

Charakterystyka

Najwyższą wartością średniowieczu był Bóg oraz sprawy wiary, zatem główną ideologią - teocentryzm, który nakazywał wszystkie sprawy doczesne podporządkować Stwórcy. Wokół teocentryzmu i przekonania, że sprawy doczesne są grzechem narosło przekonanie o konieczności wyrzeczenia się wszelkich uciech, życia w głębokim ubóstwie oraz poświęceniu życia Bogu. Taki surowy sposób zycia nazywamy ascezą, a człowieka żyjącego wedle zasad ascezy - ascetą. W średniowieczu olbrzymią rolę odgrywał też kościół, który jako jedyny miał wykształconych przedstawicieli. Dlatego właśnie to duchowni byli pierwszymi literatami i filozofami, to oni tworzyli rodzimą kulturę.