Barok

Charakterystyka

Nazwa epoki pochodzi z języka portugalskiego i pierwotnie oznaczała rzadką perłę o nieregularnym kształcie.(z por. barocco - "perła o nieregularnym kształcie"). Barok jest epoką w dziejach kultury europejskiej charakteryzującą się rozwojem sztuki dekoracyjnej i zdobniczej.Jego trwanie datuje się od końca XVI wieku do XVIII wieku. Barok obejmował wszystkie przejawy działalności literackiej i artystycznej, a także filozofię i architekturę. U jego podstaw leżał sprzeciw wobec renesansowego klasycyzmu, głęboka religijność, mistycyzm i egzystencjalny niepokój.

W Baroku wykształciły się dwa zasadnicze nurty myślowe: racjonalizm, który zakładał, że mądrość uzyskać można jedynie dzięki potędze umysłu oraz empiryzm, którego z kolei założeniem było poznawanie świata dzięki zmysłom, doświadczeniu, umysł odgrywał tutaj mniejsze znaczenie.

W Polsce, nieco opóźnionej w stosunku do innych państw europejskich, barok rozpoczyna się w końcowym okresie lat osiemdziesiątych XVI w. Faza wstępna trwa do lat 20 - tych XVII wieku, a rozkwit tej epoki aż do końca XVII wieku. Zmierzch epoki przypada na czasy saskie, obejmujące lata 1700 - 1730. Jak widać, okres baroku obejmuje cały wiek XVII, jeden z najbardziej niespokojnych w dziejach Rzeczypospolitej. Miały wtedy miejsce takie wydarzenia, jak wojna z Turcją, "potop" szwedzki, wojna z Moskwą, powstanie Chmielnickiego czy odsiecz Wiednia. Czasy Jana Kazimierza były czasem pełnym zamieszek i wojen ("Rok1647 był to dziwny rok, w którym rozmaite znaki na niebie i ziemi zwiastowały jakoweś klęski i zdarzenia" Ogniem i mieczem, H. Sienkiewicz), z kolei czasy saskie (August II Mocny i August III) to epoka kryzysu.

• późny renesans - wczesny barok (1580-1620),
• dojrzały barok (ok. 1620-1680),
• późny barok - początki oświecenia (ok. 1680-1764)

Epoka ta była okresem dość dziwnym i ponurym, zwłaszcza w porównaniu z harmonijnymi i "klasycznymi" okresami renesansu czy oświecenia. . Barok to okres niepokoju, pełen wojen, pożarów i śmierci...